zori balayan ne demek?

Zori Balayan (Ermeni: Զորի Բալայան, 10 Şubat 1935, Hankendi), Ermeni yazar, gazeteci, gezgin, hekim ve savaş suçlusu.

Hayat Hikâyesi

10 Şubat 1935'te Azerbaycan SSC'nin Hankendi şehrinde doğdu. 1957 yılında ortaokuldan, 1963 yılında ise Ryazan Devlet Üniversitesi'nden mezun oldu. 1963-1973 yılları arasında Kamçatka'da hekimlik icra etmiştir.

1975 yılından itibaren "Literaturnaya Gazeta"nın şahsî muhabiri olarak çalıştı. 1989 yılında SSCB Meclisine milletvekili olarak girdi.¹

Siyasî Fikirleri

Zori Balayan'ın 1980'li yılların başlarında yazdığı Ocak adlı makalesi ile meşhur oldu. Bu eser 1981 yılında kitap olarak neşrolundu. Bu kitapta Karabağ'ın ve Nahçıvan'ın eski Ermeni toprağı olduğunu iddia ediyor. Ayrıca, kitapta "Türkler -Azerbaycanlılar da gruba dahil olmak üzere- Rusya ve Ermenistan'ın düşmanıdır" diyen İngiliz gazeteci Thomas de Waal'a göre Azerbaycan'da karmaşa yaratmayı amaçlamıştır.² Sabir Rüstemhanlı, Mirza İbrahimov ve Azerbaycan'ın diğer ileri gelen edipleri, ülke basınında Balayan'ın iddialarına karşılık makaleler neşrettiler.

Daha sonra Balayan, Karabağ ayrılıkçılarına iştirak etti ve ''Miatsum'' hareketinin liderlerinden biri oldu. Balayan, 1988'de Silva Kaputikyan ile beraber Moskova'da Mihail Gorbaçov ile bir araya geldi ve ondan "Karabağ Meselesi"ni Ermeniler lehine halletmesini istedi.³

Terör Faaliyetleri ve Savaş Suçu

3 Temmuz 1994 yılında Bakü Metrosu'nda bir bombalı saldırı meydana geldi. Bu patlamada 12 kişi hayatını kaybetti ve 42 kişi yaralandı.⁴ Terör faaliyetinde bulunmaktan suçlu bulunan Sadval üyesi Azer Aslanov tutuklandı. Duruşma esnasında zanlı Arslanov, Zori Balayan'ın kendisiyle tanıştığını ve Bakü Metrosu'nu patlatması talimatını verdiğini ifade etti.⁵

Bununla alâkalı olarak Zori Balayan hakkında ceza davası açılmasına karar verildi. 1999'da Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcılığı'nın sunumuna istinaden Interpol, Balayan'ı bilhassa tehlikeli bir suçlu olarak ilân etti ancak 2001'de onu bu listeden çıkardı. Mayıs 2005'te İtalya'nın Brindisi kentinde uluslararası aranan bir suçlu olarak Interpol tarafından gözaltına alınan Zori Balayan, karakolda 4 saat gözaltında tutulduktan sonra serbest bırakıldı.⁶

Zori Balayan, 26 Şubat 1992'de cereyan eden Hocalı Soykırımı'na iştirak ettiğini itiraf etmiştir. İşlediği savaş suçunu 1996 yılında neşrolunan "Ruhumuzun Canlanması" adlı kitabında şöyle anlattı:

Ben ve Haçatur ele geçirdiğimiz bir eve girdiğimizde şahit olduk. Askerlerimiz 13 yaşında bir Türk çocuğunu pencereye çivilemişlerdi.

Çocuk bağırıyordu. Haçatur çocuğun sesini kesmek için annesinin kesilmiş memesini çocuğun ağzına soktu. Daha sonra 13 yaşındaki çocuğun başından, sinesinden ve karnından derisini yüzdük. Saate baktım Türk çocuğu yedi dakika sonra öldü. Mesleğim hekimlikti ve tabii olarak hümanist idim fakat Türk çocuğuna yaptığım bu işkencelerden dolayı kendimi rahatsız hissetmedim.

Sonra çocuğun cesedini doğrayarak aynı soydan geldikleri köpeklerin önüne attık. Akşam aynı şeyi 3 Türk çocuğuna daha yaptık. Türk çocuklarına yaptıklarımdan bahtiyarlık duyuyorum! Ben bir Ermeni vatansever olarak görevimi yerine getirdim. ⁷⁸

Kayseri Milletvekili Yusuf Halaçoğlu, 26 Şubat 2014 tarihindeki -Hocalı Soykırımı'nın 22'nci yıl dönümü- meclis kürsüsü hitabında ''...bunu kınamayacak, insanlık adına bundan nefret etmeyecek kişi göremiyorum.'' diyerek Zori Balayan'ı kınamıştır.⁹